سفارش ترجمه متون تخصصی حسابداری

حسابداری زبان تجارت خوانده می‌شود. زیرا از طریق تهیه گزارش‌های مالی، اطلاعات لازم را دربارهٔ واحدهای اقتصادی در اختیار اشخاص ذی‌نفع و ذی‌علاقه قرار می‌دهد. این اشخاص شامل مدیران، صاحبان سرمایه، اعتبار دهندگان، سازمان‌های مالی و اقتصادی دولت و از این قبیل هستند.^[۱] از منظری دیگر از حسابداری با نام سیستم اطلاعاتی حسابداری Accounting Information System یاد می‌شود که برای پردازش اطلاعات مربوط به رویدادهای مالی موثر بر سازمان‌ها و واحدهای تجاری و گزارش اثرات این گونه رویدادها به تصمیم‌گیرندگان، طراحی شده است.^[۲]

طبق «بیانیه اساسی تئوری حسابداری»: حسابداری عبارت است از فرایند شناسایی، اندازه‌گیری و گزارشگری اطلاعات اقتصادی برای تصمیم گیری‌های آگاهانه به وسیله استفاده کنندگان آن اطلاعات.^[۳] بیانیه در تشریح این تعریف آورده است بر اساس دیدگاهی جامع، «اطلاعات حسابداری» را می‌توان «اطلاعات اقتصادی» تلقی کرد.

گاهی اوقات به اشتباه از مفهوم دفترداری برای تعریف حسابداری استفاده می‌شود. دفترداری عبارت است از: فن ثبت، طبقه‌بندی و خلاصه سازی مبادلات واحد تجاری. البته این عملیات در گذشته صرفاً در دفاتر حساب انجام می‌شد. اما امروزه ثبت‌های حسابداری با استفاده از کامپیوتر انجام می‌شود. حسابداری مفهوم وسیع تری از دفترداری را دربر می‌گیرد. در واقع دفترداری بخشی از وظایف حسابدار است. همه حسابداران از مجموعه قواعد یکسان تحت عنوان اصول پذیرفته شده حسابداری برای تهیه گزارش‌های حسابداری استفاده می‌کنند.

اطلاعات مربوط به معاملات روزمره، اساس تهیه گزارش‌های مالی را تشکیل می‌دهد. در واحدهای بازرگانی، فعالیت‌هایی نظیر خرید و فروش کالا، خرید ماشین آلات و پرداخت هزینه‌های جاری مانند اجاره، حقوق، بهای آب و برق از جمله معاملات روزمره است.

حسابداری همزاد تمدن بشری است و به اندازه آن قدمت دارد. نخستین مدارک کشف شده حسابداری در جهان، لوحه‌های سفالین از تمدن سومر در بابل (Babylon) است و قدمت آن به ۳۶۰۰ سال قبل از میلاد بر می‌گردد و از پرداخت دستمزد تعدادی کارگر حکایت دارد.^[۴] مدارک و شواهد نشان می‌دهند در تمدن‌های مصر، رم و یونان باستان نیز نوعی کنترل‌های حسابداری برقرار بوده و نوعی حساب جمع و خرج تنظیم می‌شده است. شخص جمعدار، مأمور دولت یا شخصی که محافظت از پول یا دارایی دیگری به او محول بوده است در فواصل زمانی مقرر حساب خود را به ارباب یا مسئولان دولتی پس می‌داده است. برای این کار دو فهرست تفضیلی از دریافتها و پرداختها بر حسب پول، وزن یا مقیاس دیگری تهیه می‌شد و جمع آن دو مساوی بود. فهرست دریافت شامل موجودی ابتدای دوره به علاوه وجوه یا کالای دریافتی طی دوره بود. فهرست پرداخت شامل مبالغ پرداختی، کالای فروخته شده یا به مصرف رسیده در طی دوره به علاوه مانده پول و کالا نزد جمعدار بوده است که باید به ارباب تحویل داده می‌شد. بنابراین، حسابداری باستانی تنها جنبه‌های محدودی از فعالیتهای مالی را در بر می‌گرفت و با سیستم جامعی که کلیه عملیات مالی حکومت را ثبت و ضبط کند یا به نگهداری حساب معاملات تجاری بپردازد، فاصله بسیاری داشت. این نوع حسابداری تا قرون وسطی دوام یافت.^[۵]

برابر سه «کارشا» و شش «شکِل» نقره به وسیلة «شاکا» (مدیر صندوق) به کارگرانی که درهای آهنی «پارسه» (تخت جمشید) را می‌سازند و «بردکاما» مسئول کار ایشان است، پرداخت شد. معادل این مبلغ به طور مقرر به قرار هر سه «شکِل» نقره یک گوسفند احتساب گردید. مدت کار ایشان از ماه آدوکنئیش تا ماه ویخن (ماه اول تا دوازدهم) سال ششم (سلطنت خشایار شاه) بوده و دو نفر هرکدام ماهی یک شکل و نیم نقره (دستمزد) دریافت می‌کردند.^[۶]

حسابداری دانشگاهی با بیش از پانصد سال سابقه توسط فردی ایتالیایی به نام لوکا پاچیولی (۱۴۹۵ میلادی) بنا نهاده شده‌است. پاچیولی تحصیلات خود را در وِنیز گذراند و در دهه ۱۴۷۰ راهب صومعه‌ای شد که از فرقه فرانسیسکن بود. تا سال ۱۴۹۷ معلم خصوصی ریاضیات بود تا اینکه در آن سال دعوت نامه‌ای از لودُویکو اِسفُرتسا دریافت نمود تا در میلان مشغول به کار شود. او در آنجا با لئوناردو داوینچی آشنا گردید و به او ریاضیات آموزش داد. در ۱۴۹۹، پاچیولی و لئوناردو مجبور شدند تا از میلان فرار کنند زیرا لوئی دوازدهم پادشاه فرانسه شهر را به تصرّف خود در آورده و حامیان آنها را از آنجا بیرون کرد. بعد از آن، پاچیولی و لئوناردو اکثر اوقات با هم سفر می‌کردند. در سال ۱۵۱۷ به محض برگشت به میهن، پاچیولی به علت سالخوردگی فوت کرد.

پاچیولی چندین کتاب در زمینه ریاضیات منتشر کرد که شامل اثر زیر می‌باشد:

Summa de Arithmetica, Geometrica, Proportioni et Proportionalita ۱۴۹۴

به معنی «مجموعه‌ای از جبر، هندسه، نسبت و تناسب». این کتاب شامل موضوعاتی از جمله حساب و جبر و استفاده آنها در تجارت، دفترداری، پول و مبادله است. وی در این اثر به تلفیق دانش ریاضی زمان خود پرداخت. همچنین برای اولین بار شرحی در مورد روش نگهداری حساب‌ها و دفاتر که تجار ونیزی در طول دوران رنسانس به کار می‌بردند، ارائه داد. این روش بعدها به روش حسابداری دوطرفه مشهور شد. اگر چه پاچیولی این سیستم را تدوین کرد و نه اختراع، ولی به‌عنوان «پدر علم حسابداری» مورد توجه واقع شد. سیستمی که او به تدوین و معرفی آن پرداخت شامل اغلب چرخه‌های حسابداری بود که ما امروز آنها را می‌شناسیم. او استفاده از دفاتر روزنامه و دفتر کل را شرح داد، و تذکر داد که یک فرد نباید به رختخواب برود مگر اینکه بدهی با بستانکاری برابر باشد! دفتر کل او حسابهایی برای موجودی (که شامل وجوه دریافتی و موجودی کالا بود)، تعهّد بانکی، سرمایه، درآمد، و مخارج داشت- انواع حساب که در بیلان کار و صورتحساب درآمد یک سازمان به ترتیب گزارش می‌شود. او ثبت نهایی آخر سال را نشان داد و پیشنهاد کرد که یک تراز آزمایشی برای تأیید دفتر کل متعادل بکار گرفته شود. همچنین، رساله او دامنه وسیعی از موضوعات مرتبط را، از اخلاقیات حسابداری گرفته تا حسابداری هزینه، شامل می‌شود.

از مهم‌ترین تغییرات حسابداری در طول پانصد سال گذشته تغییر ماهیت نظری آن است. حسابداری دانشگاهی در چهار صد سال اول عمر خود عمدتاً رویکردی تجویزی داشته‌است. یعنی اندیشمندان حسابداری تنها بر اساس قیاس مبتنی بر فرضیات مبنا، روشهای حسابداری خاصی را به حسابداران تجویز می‌کردند. برای مثال نحوهٔ تهیه ترازنامه یا صورت سود و زیان و یا نحوهٔ ارزیابی موجودیهارا بر اساس استدلال منطقی، تعیین و تجویز می‌کردند. امروزه از این روشهای تجویزی با نام تئوریهای تجویزی یاد می‌شود. اما از مهندس علایییل سده بیستم، مباحث نظری و فلسفی جدی در خصوص تعلق حسابداری به یکی از حوزه‌های معرفت بشری رواج یافت. در مهندس علاییسط سده بیستم و با تسلط مکتب اثبات گرایی (پازیتیویسم) بر فضای دانشگاهی، نظریه‌های حسابداری اثبات گرایانه به ظهور رسید. ضعف‌های بنیادین نظریه‌های اثبات گرایانه در ظرف کمتر از ربع قرن آشکار شد و حسابداری به تبع سایر رشته‌های علمی وارد دنیای جدید جُستارهای فلسفی و نظری شد. طرح حسابداری انتقادی یا امثال آن نشانه این تحول نظری در حسابداری است.^[۷]

به طوری که از تعریف فن حسابداری بر می‌آید این فن دارای ۴ مرحله می‌باشد:

مفاهیمی مثل بدهکار، بستانکار، تجزیه و تحلیل رویدادهای مالی، دفتر کل، معین، تفضیلی و دفتر روزنامه از مفاهیم پایه‌ای حسابداری است. (منظور از دفتر هر واسطی است که توانایی ثبت و بازیابی اطلاعات را داشته باشد)

در حسابداری دو طرفه طبق فرض تفکیک شخصیت، واحد تجاری (مثلاً شرکت)، شخصیتی مستقل از صاحبان حقیقی و حقوقی خود دارد. به این شخصیت مستقل، شخصیت حسابداری اطلاق می‌شود. طبق این فرض، تنها رویدادها و مبادلات مالی موثر بر واحد تجاری در حسابداری مورد توجه و پردازش قرار می‌گیرد. وضعیت مالی این شخصیت بر معادله اساسی حسابداری زیر استوار است:

این معادله که به معادله ترازنامه هم مشهور است، حاکی از آن است که دارایی‌های واحد تجاری برابر است با مجموع تعهدات آن به اشخاص ثالث و حقوق صاحبان آن.

در نتیجه خواهیم داشت:

بدهی عبارت از تعهد انتقال منافع اقتصادی توسط واحد تجاری ناشی از معاملات یا سایر رویدادهای گذشته‌است.

سرمایه به زبان ساده آورده صاحبان سهام (شرکا) جهت تشکیل شرکت می‌باشد؛ که این آورده می‌تواند بصورت وجه نقد یا اموال و اثاثه و ماشین آلات و ... باشد. سرمایه عبارت از باقی‌مانده‌ای است که از کسر جمع بدهی‌های واحد تجاری از جمع دارایی‌های آن حاصل می‌شود.

سرمایه، بدهی موجودیت اقتصادی به صاحبان آن است. به عبارتی ساده سرمایه عبارت از حق یا حقوق مالی مالک یا مالکین نسبت به دارایهای هر واحد اقتصادی می‌باشد

علم حسابداری امروزه دارای یک چارچوب نظری است که شامل موارد زیر می‌باشد:

گزارش‌های مالی به دو دسته «عمومی» و «با هدف خاص» تقسیم می‌شوند. هدف از گزارش‌های عمومی بیان وضعیت اقتصادی شرکت و سود آوری آن است. مخاطب گزارشهای عمومی، سهامداران، سرمایه گذاران بالقوه، اعتباردهندگان، سازمانهای آماری اعم از دولتی و غیر دولتی، ارگانهایی که با واحد اقتصادی مورد گزارش از نظر فعالیت تجاری رابطه طولی یا عرضی دارند و... می‌باشد. امروزه (سال ۱۳۹۱ شمسی) این اطلاعات در قالب چهار صورت مالی اساسی (ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجوه نقد)، یادداشتهای توضیحی همراه، گزارش حسابرس مبنی بر استاندارد بودن و صحت اطلاعات این گزارشها و همچنین گزارش عملکرد مدیریت به همراه گزارش بازرس قانونی است. گزارشهای عمومی باید بتوانند اطلاعاتی در اختیار استفاده کنندگان قرار دهند که آنها را در گرفتن تصمیم درست یاری کند و باعث گمراهی و تعبیر غلط نشود. چرا که تنها زمانی منابع مالی به صورت بهینه تخصیص می‌یابند که تخصیص دهندگان اطلاعاتی مربوط و قابل اتکا جهت تصمیم گیری در اختیار داشته باشند. همچنین گزارشات مالی عمومی در ارزیابی نقش مباشرتی مدیریت (Stewardship) نیز مفید است به این مفهوم که آیا مدیریت واحد اقتصادی از منابعی که در اختیار داشته به بهترین نحو استفاده کرده‌است یا خیر.

گزارش‌های با هدف خاص جهت بررسی موارد خاص و برای مصارف خاص تهیه می‌شوند. عمده این گزارشها عبارتند از گزارشهایی که برای مدیران شرکت تهیه می‌شوند که ممکن است روی فعالیت خاص واحد اقتصادی تمرکز داشته و بسیار تفضیلی باشد ویا گزارشی که در تعقیب پرونده‌های قضایی توسط بازرسان دادگستری تهیه می‌شود و یا اظهارنامه مالیاتی که استفاده کننده آن سازمان امور مالیاتی است.

گزارش‌های مالی برای مفید بودن باید دارای خصوصیت کیفی زیر باشند:

اطلاعات درون گزارش مربوط به موضوع مورد نظر تصمیم گیرنده باشد.

اطلاعاتی قابل اتکاست که صادقانه، بی طرفانه، جامع و کامل و محافظه کارانه (با احتیاط) باشد.

اطلاعاتی که قابلیت مقایسه با اطلاعات دوره‌های دیگر مالی موجودیت اقتصادی یا موجودیت‌های اقتصادی همان صنعت را نداشته باشد فاقد ارزش است چرا که امکان مقایسه را از تصمیم گیرندگان می‌گیرد.

گزارشات مالی باید برای استفاده کنندگان هدف قابل فهم باشد.

یک گزارش ایده‌آل تمامی خصوصیات بالا را شامل می‌باشد در حالی که شرایط محیط در عمل باعث می‌شوند این خصوصیات در تضاد یکدیگر واقع شوند. برخی از این محدودیت ه به شرح زیرند:

تهیه گزارشات به زمان نیاز دارد و هرچه بخواهیم خصوصیات کیفی مطلوبتری ارئه دهیم به زمان بیشتری نیاز خواهیم داشت. این در حالی است که گزارشات مالی تنها در زمان ارزش دارند و برای مثال اگر گزارش عملکرد شرکتی برای سال ۱۳۹۲ در زمستان ۱۳۹۳ ارائه شود این اطلاعات فاقد ارزشند چرا که تصمیمگیرندگان نمی‌توانند برای عملکرد سال ۱۳۹۳ از آن استفاده کنند.

گزارش برای کمک به تصمیم گیری ذینفعان برای اخذ تصمیماتی است که به بالا بردن سود می‌انجامد. تهیه گزارش با صرف هزینه همراه است و هرچه بخواهیم خصوصیات کیفی مطلوبتری ارائه نماییم این هزینه افزایش می‌یابد. هزینه تهیه گزارش نباید از منفعت بلقوه آن بیشتر شود چرا که در این صورت نقض غرض شده است.

این مفروضات روش طبقه‌بندی و گزارش دهی مالی را روشن می‌سازند و شامل موارد زیر هستند:

ثبت رویدادها در دفاتر بر مبنای اصول پذیرفته شده و استانداردهایی که توسط هیئت‌های تدوین استاندارد تهیه می‌گردد انجام می‌پذیرد. اصول بنیادین حسابداری به قرار زیرند:

به طور کلی چنانچه افرادی که به یک حرفه وارد می‌شوند از استانداردها و آموزش‌های لازم برخوردار نباشند، کیفیت حرفه حفظ نمی‌شود و ارتقا نمی‌یابد. به همین دلیل نهادهای حرفه‌ای موظفند افرادی را که این استانداردها را در بالاترین سطح احراز می‌کنند، جذب نمایند. در نتیجه، کیفیت حرفه رابطه مستقیمی با سطح توانایی متقاضیان جذب شده خواهد داشت. تعیین الزامات ورود به حرفه، اولین گام در این فرایند می‌باشد. هرچه سطح الزامات ورودی بالاتر باشد، الزامات آموزش حرفه‌ای و تجارب عملی در دوره زمانی کوتاه تری کسب خواهد شد.

استانداردهای حسابداری، مقررات حاکم بر چگونگی انجام کار حسابداری هستند. استانداردها به‌عنوان قواعد پایدار مورد پذیرش همگان قرار می‌گیرند، اما در عمل به‌طور دائم در تغییرند. استانداردهای حسابداری معمولاً شامل سه بخش هستند: شرح مسئله، بحث مستدل یا ارائه راه‌هایی برای حل مسئله، ارائه راه‌حل مطلوب.

استانداردهای بین‌المللی آموزش حسابداری شامل ۸ استاندارد به شرح زیر می‌باشد:

استاندارد بین‌المللی آموزش حسابداری شماره ۱(الزامات ورود به برنامه آموزش حسابداری حرفه‌ای)

این استاندارد الزامات ورودی برای برنامه‌های آموزش حسابداری حرفه‌ای و تجربه‌کاری که باید از سوی مراجع عضو فدراسیون بین‌المللی حسابداران رعایت شود را تعیین می‌کند. در این استاندارد به علاوه توضیحاتی درباره چگونگی ارزیابی شرایط ورودی فراهم شده است.

هدف این استاندارد ایجاد اطمینان در این زمینه است که دانشجویانی که امید دارند حسابدار حرفه‌ای شوند به چنان زمینه آموزشی دست یافته‌اند که به آنها امکان می‌دهد شانس معقولی برای موفق شدن در مطالعات خود و امتحانات ورودی و گذراندن دوره تجربه‌کاری داشته باشند. این استاندارد در اکتبر ۲۰۰۳ منتشر شده و رعایت آن از اول ژانویه ۲۰۰۵ الزامی بوده است.

استاندارد بین‌المللی آموزش حسابداری شماره ۲(محتوای برنامه‌های آموزش حسابداری حرفه‌ای)

این استاندارد محتوای علمی برنامه‌های آموزش حسابداری حرفه‌ای را که داوطلبان باید بگذرانند تا به عنوان حسابدار حرفه‌ای شناخته شوند، شرح می‌دهد. هدف این استاندارد ایجاد اطمینان در این زمینه است که داوطلبان عضویت در مراجع عضو فدراسیون، دانش حسابداری حرفه‌ای پیشرفته و کافی دارند تا بتوانند به عنوان حسابدار حرفه‌ای شایسته در محیطی که هر روز بیش از پیش پیچیده می‌شود و تغییر می‌کند، کارکنند. آن بخش از برنامه‌های آموزش حسابداری حرفهای که به معلومات اولیه مربوط است در سه سرفصل اصلی زیر می‌باشد:

الف- حسابداری، امورمالی، و معلومات مرتبط

ب - معلومات سازمانی و تجاری

ج - معلومات فناوری اطلاعات

این استاندارد نیز در اکتبر ۲۰۰۳ منتشر شده است و رعایت آن از اول ژانویه ۲۰۰۵ الزامی بوده است.

استاندارد بین‌المللی آموزش حسابداری شماره ۳(مهارت‌های حرفه‌ای)

این استاندارد، ترکیبی از مهارت‌های مورد نیاز متقاضیان برای به دست آوردن صلاحیت ۱۸ حسابدار حرفهای را مشخص می‌کند. از هدفهای این استاندارد این است که نشان دهد چگونه آموزش عمومی که ممکن است از راههای گوناگون و مضامین مختلف به دست آید، می‌تواند در گسترش این مهارتها سهم داشته باشد. هدف این استاندارد ایجاد اطمینان در این زمینه است که متقاضیان عضویت در مراجع عضو فدراسیون، صاحب ترکیب مناسبی از مهارتها (ذهنی، فنی، شخصی، میان فردی ۱۹ و سازمانی) برای اینکه به عنوان حسابدار حرفه‌ای کارکنند، هستند. این مهارتها به حسابداران حرفه‌ای این توانایی را می‌بخشد که در مسیر شغلی خود به عنوان فرد حرفه‌ای شایسته در محیطی نیازمند و با پیچیدگی روزافزون، ادای وظیفه کنند. مهارتهای مورد نیاز حسابداران حرفه‌ای در ۵ عنوان اصلی زیر طبقه‌بندی می‌شود:

-مهارتهای ذهنی ۲۰

-مهارتهای فنی و کارکردی

-مهارتهای شخصی

-مهارتهای ارتباطی و میان فردی

-مهارتهای سازمانی و مدیریت تجاری

این استاندارد به‌علاوه، مطالعات غیرمرتبط با امورتجاری را که در توسعه این مهارت‌ها دخالت دارد و ممکن است بخشی از آموزش عمومی باشد، مورد اشاره قرار می‌دهد ولی آموزش حسابداری حرفه‌ای، نگرش‌ها، اخلاقیات و ارزش‌های حرفه‌ای و الزامات تجربه‌کاری را که در دیگر استانداردهای بین‌المللی آموزش مطرح شده را دربر نمی‌گیرد. این استاندارد نیز در اکتبر ۲۰۰۳ منتشر شده است و رعایت آن از اول ژانویه ۲۰۰۵ الزامی بوده است.

استاندارد بین‌المللی آموزش حسابداری شماره ۴(نگرش‌ها، رفتار و ارزش‌های حرفه‌ای)

این استاندارد درباره نگرشها، رفتار و ارزشهای حرفه‌ای بحث می‌کند که حسابداران حرفه‌ای باید در طول دوره آموزشی که منجربه کسب صلاحیت می‌شود، به دست آورند. هدف این استاندارد ایجاد اطمینان در این زمینه است که متقاضیان عضویت در یکی از مراجع عضو فدراسیون، صاحب نگرشها، رفتار و ارزشهای حرفه‌ای مناسب برای اینکه به عنوان حسابدار حرفه‌ای کارکنند، هستند. فدراسیون بین‌المللی حسابداران این دیدگاه را که حرفه حسابداری در سراسر جهان در محیطهایی با فرهنگها و الزامات قانونی مختلف کار می‌کند، می‌پذیرد؛ با وجود این، اقدام به فراهم ساختن «آیین اخلاقی برای حسابداران حرفه­ ای» در سطح بین­ المللی کرده است. نگرش‌ها، رفتار و ارزش‌های حرفه‌ای به طور مستقیم با رسالت فدراسیون برای توسعه و ارتقای حرفه و توانمندسازی آن در ارائه خدمات کاملاً با کیفیت بالا در جهت منافع عمومی، ارتباط دارد. این استاندارد نیز در اکتبر ۲۰۰۳ منتشر شده است و رعایت آن از اول ژانویه ۲۰۰۵ الزامی بوده است.

استاندارد بین‌المللی آموزش حسابداری شماره ۵(الزامات تجربه‌کاری)

این استاندارد تجربه کاری را مشخص می‌کند که مراجع عضو فدراسیون بین‌المللی حسابداران باید اعضای خود را برای کسب صلاحیت حسابدار حرفه‌ای ملزم به کسب آن کنند. هدف این استاندارد ایجاد اطمینان در این زمینه است که متقاضیان کسب صلاحیت حسابدار حرفه‌ای، تجربه‌کاری قابل قبولی را در زمان احراز صلاحیت به دست آورده‌اند تا بتوانند به عنوان حسابدار حرفه‌ای شایسته کار کنند. پس از کسب صلاحیت ممکن است تجربه و دانش بیشتری لازم باشد تا متقاضیان بتوانند در سطح حسابرس رسمی یا سایر اشکال تخصصی ارتقا پیدا کنند. در هر صورت، برای توسعه و حفظ شایستگی حرفه‌ای یادگیری تمام عمر لازم خواهد بود. این بیانیه نیز در اکتبر ۲۰۰۳ منتشر شده است و رعایت آن از اول ژانویه ۲۰۰۵ الزامی بوده است.

استاندارد بین‌المللی آموزش حسابداری شماره ۶(ارزیابی قابلیت‌ها و شایستگی حرفه‌ای)

این استاندارد الزامات مربوط به ارزیابی نهایی قابلیت‌ها و شایستگی حرفه‌ای متقاضیان پیش از کسب صلاحیت را دارا می‌باشد. این استاندارد با موضوع ارزیابی قابلیت‌های حرفه‌ای (یعنی دانش حرفه‌ای، مهارت‌های حرفه‌ای، و نگرش‌ها، رفتار و ارزش‌های حرفه‌ای) که در طول برنامه‌های آموزشی حرفه‌ای حسابداری کسب شده است، سروکار دارد. در بیانیه «چارچوبی برای بیانیه‌های بین‌المللی آموزش»، دانش حرفه‌ای، مهارتهای حرفه‌ای، و نگرشها، رفتار و ارزشهای حرفه‌ای به عنوان «قابلیتها» مورد اشاره قرار گرفته است. قابلیتها ویژگیهایی است که افراد با برخورداری از آن امکان می‌یابند نقش خود را با شایستگی انجام دهند. صاحب قابلیتها بودن نشانه خوبی است که فرد توانایی دارد با شایستگی در محیط کار وظیفه خود را انجام دهد. شایستگیها، مهارت‌ها و ارزش‌های حرفه‌ای معینی ممکن است از طریق تجربه کاری به صورتی بهتر کسب و در محیط کار یا از طریق شبیه‌سازی محیط کار ارزیابی شود. این استاندارد نیز در اکتبر ۲۰۰۳ منتشر شده و رعایت آن از اول ژانویه ۲۰۰۵ الزامی بوده است.

استاندارد بین‌المللی آموزش حسابداری شماره ۷(توسعه حرفه‌ای مستمر ۲۵ (برنامه‌ای برای یادگیری تمام‌عمر و توسعه مستمر شایستگی حرفه‌ای))

این استاندارد موارد زیر را برای مراجع عضو فدراسیون تجویز می‌کند:

الف- ترغیب ایجاد تعهد در میان حسابدار ان حرفه‌ای به یادگیری تمام عمر

ب - تسهیل دسترسی به منابع و فرصت‌های توسعه حرفه‌ای مستمر برای اعضا

ج - ایجاد الگو برای اعضا به منظور توسعه و حفظ شایستگی حرفه‌ای لازم در حمایت از منافع عمومی

د - نظارت و به اجرا گذاشتن امر حفظ و توسعه مستمر شایستگی حرفه‌ای حسابداران حرفه­ ای

این استاندارد مبتنی بر این اصل است که مسئولیت توسعه و حفظ شایستگی حرفه‌ای لازم برای عرضه خدمات با کیفیت بالا به صاحبکاران، کارفرمایان و سایر ذینفعان به عهده شخص حسابدار حرفهای است. این استاندارد در می ۲۰۰۴ منتشر شده و رعایت آن از اول ژانویه ۲۰۰۶ الزامی بوده است.

استاندارد بین­ المللی آموزش حسابداری شماره ۸(شایستگی لازم برای حسابرسان حرفه­ ای)

این استاندارد شایستگی لازم برای حسابرسان حرفه­ای، شامل کسانی را که در محیطها یا صنایع خاص کار می‌کنند برمی‌شمرد. برای مراجع عضو فدراسیون ضروری است رویه­ها و مقرراتی تنظیم کنند که به اعضا اجازه می‌دهد الزامات این استاندارد را پیش از آن که نقش حسابرس حرفهای را برعهده بگیرند، برآورده سازند. مسئولیت ایجاد و ارزیابی شایستگی مورد نیاز، بهطور مشترک بردوش مراجع عضو فدراسیون، سازمانهای حسابرسی، مراجع تنظیم مقررات، و سایر اشخاص ثالث است.

یک استاندارد خاص برای حسابرسان حرفه‌ای از آن جهت لازم است که عملکرد شایسته در این زمینه مستلزم دانش تخصصی است. به­ علاوه، اشخاص ثالث و عموم مردم به حسابرسی اطلاعات مالی تاریخی اتکا می‌کنند. این استاندارد مبتنی بر زمینه‌ای است که به وسیله استانداردهای بین ­المللی آموزش حسابداری شماره­های ۱ تا ۷ برای حسابداران حرفه­ ای ایجاد شده است. این استاندارد در ژوئیه ۲۰۰۶ منتشر شده و رعایت آن از تاریخ اول ژوئیه ۲۰۰۸ برای تمام حسابرسان حرفه­ ای الزامی و به­ کارگیری زودرس آن نیز مجاز است. به همین جهت فدراسیون بین‌المللی حسابداران کوشش نموده است تا با توجه به رسالت جهانی خود که همانا برقراری و ترویج استانداردهای حرفه‌ای با کیفیت بالا و افزایش و تقویت هماهنگی استانداردهای مزبور در سطح جهان است، به تقویت حرفه جهانی حسابداری و ارتقای سطح دانش، مهارت‌ها، ارزش‌ها، اخلاق و نگرشهای حرفه‌ای کارکنان کمک نماید.

آموزش حسابداری از راه دور ابزاری مناسب برای ارسال و دریافت اطلاعات، ارتباطات، تحصیلات و آموزش به صورت آنلاین می‌باشد.

آموزش حسابداری از راه دور ابزار جدید در اختیار شما قرار می‌دهد که به کمک آن می‌توان توانایی‌های روش‌های یادگیری سنتی مانند تجربه کلاس‌های درسی، کتاب‌های درسی، سی دی و روش‌های سنتی آموزش با کامپیوتر را افزایش داد.

از آنجاکه روشهای آموزشی دنیای قدیم، پاسخگوی نیازهای آموزشی دنیای جدید نمی‌باشد، آموزش حسابداری از راه دور ابزار جدیدی را برای دنیای آموزشی رقابتی جدید ارائه می‌دهد.

آموزش حسابداری از راه دور جایگزین کلاسهای آموزشی نمی‌شود، ولی مکمل آن است و از مزایای تکنولوژی انتقال اطلاعات، برای یاد گیری، استفاده می‌کند. با آموزش حسابداری از راه دور می‌توان قابلیت یادگیری متقاضیان را بالا برد، و به همین صورت هم اساتید سیستم آموزشی مخصوص اساتید را دارند. قدرت یادگیری و حافظه افراد با توجه به محتوی مطالب آموزشی و ابزار ارسال اطلاعات متفاوت است.

هر چقدر محتویات آموزشی و ابزار ارسال اطلاعات با نوع و نحوه یادگیری افراد شبیه تر و یکسان تر باشد، قدرت یادگیری افراد بالاتر می‌رود و در نتیجه نتایج بهتری حاصل می‌شود.

سیستم‌های آموزشی از شبکه‌های کامپیوتری استفاده می‌کنند تا امکان آسان سازی ارسال اطلاعات، ایجاد ارتباط دو طرفه، آموزش به صورت گسترده و آموزش از راه دور، دوره‌های تمرین به کمک کامپیوتر، دوره‌های تمرین به کمک اینترنت چه به صورت همزمان و چه به صورت غیر همزمان، توسط اساتید یا کامپیوترها یا ترکیبی از این دو را ایجاد کنند.

آموزش اینترنتی می‌تواند از طیف وسیعی از تکنولوژی‌ها و رسانه‌ها استفاده کند. این تکنولوژی‌ها را می‌توان به ارسال اطلاعات رسانه‌ها و ابزارهای ارتباط دو طرفه دسته بندی کرد. همچنین بسیار مهم است متوجه باشیم که هر یادگیرنده به طور معمول با تکنولوژی‌های مورد انتخاب و نظر خود، بیشترین بازده یادگیری و نتیجه را خواهد داشت.

امروزه مدیریت دانش در سیستم‌های اطلاع رسانی کامپیوتری بصورت قابل ملاحظه‌ای مورد توجه قرار گرفته است. سازماندهی و مدیریت دانش و بدنبال آن مدیریت اطلاعات یک نقش اساسی و موفق را در انتقال دانش فردی به دانش سازمانی ایفا می‌کنند. همچنین مدیریت اطلاعات و منابع آموزشی در محیط آموزش (یادگیری) الکترونیکی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از آنجایی که سیستمهای یادگیری الکترونیکی مقدار زیادی از اطلاعات را نگهداری می‌کنند، ایجاد اینچنین محیطهایی بایستی به گونه‌ای انجام شود که که کاربران بتوانند از اطلاعات موجود استفاده مفید نمایند.

آموزش از راه دور استفاده از ابزارهای تکنولوژیکی مختلف مبتنی بر وب یا توزیع شده برای مقاصد آموزشی است. نامهای دیگری مانند آموزش از راه دور، آموزش برروی خط (Online Learning)،سیستمهای مدیریت و غیره هر یک به تنهایی جنبه‌های مختلفی از آموزش حسابداری از راه دور را شامل می‌شوند.

ترازنامه یا بیلان عبارت است از صورتی که وضع مالی یک موسسه را در یک تاریخ معین نشان می‌دهد. ترازنامه در حقیقت همان معادله حسابداری است که به آن صورت وضعیت مالی نیز گفته می‌شود. ترازنامه صورتی از مایملک و بدهی‌های یک موسسه می‌باشد. یا به عبارت دیگر ترازنامه یک گزارش یا صورت مالی است که در آن ارتباط داراییها و بدهیها و سرمایه به ترتیبی گزارش می‌شود که برای صاحبان مؤسسه، بستانکاران و سایر اشخاص علاقه‌مند به امور مالی مؤسسه مفید باشد. ترازنامه به معادلهٔ حسابداری (یعنی: دارایی = بدهی + سرمایه) شباهت کامل دارد.

دفتر روزنامه، دفتری است که معاملات و عملیات‌های مالی یک موسسه بطور روزانه و به ترتیب تاریخ وقوع در آن ثبت می‌شود.^[۹] باید قبل از ثبت رویدادهای مالی در دفتر روزنامه، ابتدا آنها را تجزیه و تحلیل کنیم. که این موارد عبارتند از:^[۹]

نکات مهم:^[۹]

دفتری است که حساب های ثبت شده در دفتر روزنامه به آن انتقال داده می شود و هر حساب دارای صفحه ای مجزا و مخصوص به خود می باشد.

حسابداری در ایران در حوزهٔ نظری تحت تأثیر جریانات پازیتیویسم رشد کمّی زیادی کرده‌است و پایه‌گذاری تحصیلات تکمیلی با این نگاه به حسابداری صورت گرفته و توسعه یافته‌است. با این وصف تعریفی از حسابداری در ایران غالب است که مضمون و محتوای آن صرف نظر از چینش یا تفاوت ظاهری الفاظ آن برای همه دانش آموختگان حسابداری ایران شناخته شده‌است. بر اساس این تعریف: حسابداری عبارت است از فرایند شناسایی، جمع‌آوری، ثبت، طبقه‌بندی، تلخیص، گزارشگری، و تحلیل رویدادهای مالی یک شخصیت اقتصادی در یک دوره مالی معین بر اساس واحد پول ملی. این تعریف ترجمهٔ کاملی است از تعاریف مختلفی که از حسابداری در عصر پازیتیویسم یعنی دهه‌های ۴۰ الی ۶۰ سده پیشین در دنیا رواج داشته‌است.

سید حسن سجادی نژاد^[۱۰] و همچنین اسماعیل عرفانی^[۱۱] و دکتر عزیز نبوی^[۱۲] از بنیانگذاران حرفه حسابداری در ایران به شمار می‌روند که با تأسیس مدرسه عالی حسابداری شرکت ملی نفت و موسسه عالی حسابداری توانستند بیش از ۶۰۰۰ دانش‌آموخته رشته‌های حسابداری و حسابداری دولتی و حسابرسی پرورش دهند.^[۱۳]